Pozytywne efekty umiarkowanego picia kawy: Aktualne badania wskazują, że regularne picie kawy wiąże się z licznymi korzyściami zdrowotnymi. Umiarkowane spożycie (ok. 2–5 filiżanek dziennie) jest powiązane ze zmniejszonym ryzykiem wielu chorób przewlekłych. Przykładowo, u kawoszy obserwuje się niższą częstość występowania choroby Parkinsona, cukrzycy typu 2, chorób serca, a także niektórych nowotworów (wątroby, endometrium) oraz depresji. Analizy sugerują też, że osoby pijące kawę żyją statystycznie dłużej niż abstynenci. Kawa zawiera wiele antyoksydantów i związków bioaktywnych, które mogą korzystnie wpływać na wątrobę, metabolizm i układ nerwowy. Na przykład badania powiązały spożycie 3–4 filiżanek dziennie z niższym ryzykiem udaru mózgu. Co ciekawe, kofeinowa kawa bywa łączona z poprawą nastroju i obniżonym ryzykiem depresji w niektórych grupach. Ogółem, umiarkowana konsumpcja kawy wpisuje się w zdrowy styl życia – Harvard T.H. Chan School potwierdza, że przy 2–5 filiżankach dziennie przeważają efekty prozdrowotne.

Negatywne skutki nadmiernej ilości kofeiny: Większość potencjalnych minusów kawy wynika z kofeiny. Spożycie zbyt dużych dawek (powyżej ~400 mg kofeiny dziennie, co odpowiada ok. 4–5 filiżankom) może wywołać niepokój, rozdrażnienie, bóle głowy oraz przyspieszone bicie serca. Kofeina może nasilać refluks żołądkowy i zgagę poprzez rozluźnienie zwieracza przełyku. U wrażliwych osób diuretyczne działanie kofeiny zwiększa częstotliwość wizyt w toalecie. Picie kawy nieprzefiltrowanej (np. z tygielka lub z French pressu) może nieznacznie podnosić poziom cholesterolu LDL ze względu na zawartość kafestolu i kahweolu. Bardzo duże spożycie (5 lub więcej filiżanek dziennie) powiązano z obniżeniem gęstości kości u niektórych kobiet, choć efekt ten można zniwelować odpowiednią podażą wapnia.

Zalecenia i środki ostrożności: U większości ludzi umiarkowane picie kawy (do ok. 3–4 filiżanek na dobę) jest bezpieczne, a nawet korzystne. Kobietom w ciąży, planującym ciążę lub karmiącym zaleca się ograniczenie kofeiny do maks. 200 mg na dobę (około jednej standardowej filiżanki kawy), gdyż kofeina przenika przez łożysko i do mleka. Osoby z zaburzeniami lękowymi czy kardiologicznymi powinny obserwować swój organizm – jeśli kawa wywołuje palpitacje lub nasila lęk, warto zmniejszyć dawkę lub wybrać kawę bezkofeinową. Należy pamiętać, że nagłe odstawienie kofeiny u przyzwyczajonych konsumentów może skutkować bólami głowy i ospałością, dlatego redukcję lepiej przeprowadzać stopniowo. Podsumowując, kawa pita z umiarem może być elementem zdrowej diety, dostarczając przyjemności i potencjalnych korzyści, przy jednoczesnym świadomym ograniczaniu jej nadmiaru.