Świat kawy ciągle ewoluuje, dostosowując się do zmieniających gustów i innowacji. Oto przegląd aktualnych trendów kawowych, które kształtują rynek i kulturę kawy:

• Trzecia i czwarta fala kawy, specialty coffee: Wciąż rośnie popularność kaw wysokiej jakości (specialty) – jednorodnych, z konkretnych farm, często o jasno określonym profilu smakowym (np. nuty jaśminu, mango itp.). Konsumenci stali się bardziej świadomi – pytają o origin i metody obróbki (washed/natural). Wraz z tym rozwija się tzw. „czwarta fala” kawy – większe wykorzystanie nauki i technologii w parzeniu (np. aplikacje do ekspresów, precyzyjne receptury) oraz eksperymenty na etapie obróbki ziaren (fermentacje z dodatkami owoców, procesy beztlenowe itp.). Kawy specialty zdobywają też nowe regiony – np. coraz częściej próbujemy ziaren z Rwandy, Jemen czy Myanmaru. Klienci są gotowi płacić więcej za unikalne ziarna – rekordy osiągają np. panamskie Geishe na aukcjach.

• Cold brew i kawy zimne: Cold brew przestało być nowinką, a stało się stałym elementem menu. W upalne dni wielu kawoszy wybiera właśnie macerat na zimno dla jego łagodnego smaku. Dodatkowo przebojem okazał się nitro cold brew – cold brew nasycone azotem, serwowane z kranu jak piwo stout, z kremową pianką i gładką teksturą. Coraz częściej spotkamy je nawet w sieciowych kawiarniach. Pojawiają się też wariacje: cold brew tonik (mieszanka cold brew z tonikiem i lodem – orzeźwiająco gorzka), czy espresso tonic (podobna idea, tylko z espresso zamiast cold brew). Niektórzy eksperymentują z kawą nitro smakową – np. z dodatkiem czekolady czy przypraw korzennych.

• Nowe gadżety i metody parzenia: Społeczność kawowych geeków wciąż wprowadza udoskonalenia. Popularnością cieszą się np. dripy metalowe z kontrolą przepływu (odpada konieczność filtra papierowego), Cube brewer (kostka do immersji), czy osprzęt do ekspresów domowych (np. popularny ekspres kolbowy Gaggia doczekał się wielu modów, by dorównać profesjonalnym). Na topie jest profilowanie ciśnienia – nowoczesne ekspresy pozwalają zmieniać ciśnienie w trakcie ekstrakcji, co dawniej było domeną baristów w zawodach. Rosnącym trendem jest też automatyzacja i AI – pojawiają się roboty-barista potrafiące zaparzyć kawę z precyzją, a aplikacje analizujące zmielenie czy ekstrakcję po zdjęciu z telefonu. Przykładem jest “smart espresso” od Decent Espresso, sterowane tabletem z wykresami przebiegu ekstrakcji.

• Latte art – sztuka na mlecznej piance: Choć latte art (wzorki wylewane spienionym mlekiem) to już standard w kawiarniach specialty od lat, trend nie słabnie – wręcz przeciwnie, rozwija się. Media społecznościowe uwielbiają piękne wzory na kawie – serduszka, rozety, tulipany, a mistrzowie potrafią tworzyć prawdziwe obrazy. Co roku odbywają się Mistrzostwa Świata Latte Art, gdzie bariści rywalizują w kreatywności i precyzji wylewania mleka. Nowości to np. latte art kolorowe (dodatek naturalnych barwników do mleka, by tworzyć wielobarwne wzory) oraz 3D latte art – pianka formowana łyżeczką w kształt przestrzenny (np. misia wystającego z filiżanki). W japońskich kawiarniach można spotkać drukarki do latte art, które odwzorują na piance dowolne zdjęcie (nawet selfie klienta). Niemniej klasyczne, ręcznie lane latte art pozostaje sztuką cenioną i Instagram-friendly – jak zauważono, napoje z efektownym wyglądem przyciągają klientów i generują buzz w social mediahotshotsleeves.com.

• Kawy funkcyjne i zdrowotne dodatki: W nurcie wellness pojawiły się „functional coffees” – kawy wzbogacane składnikami prozdrowotnymi. Najgłośniejszy trend to kawa z grzybami adaptogennymi. Marki takie jak Four Sigmatic spopularyzowały mieszanki kawy z sproszkowanymi grzybami reishi, lion’s mane czy chaga. Te grzyby medycyny wschodniej mają rzekomo wspierać odporność, koncentrację i redukować stres. Taka kawa-grzybowa ma mniej kofeiny na porcję, za to dodatek adaptogenów – przemawia to do osób szukających „calm energy”. Rynek kaw adaptogennych rośnie dynamicznie – szacowany na ponad $4 mld w ciągu najbliższych latfoodnavigator.com. Innym trendem są kawy z suplementami: np. kawa z kolagenem (dla urody), z MCT (tłuszcze kokosowe, trend „bulletproof coffee” jako kawa keto), z białkiem (tzw. proffee – protein coffee, spopularyzowana na TikToku jako kawa + odżywka białkowa). Ponadto w niektórych regionach legalizacji marihuany pojawiły się kawy z CBD (kannabidiolem, niepsychoaktywnym składnikiem konopi) – takie napoje mają dawać jednocześnie pobudzenie i relaksację. Chociaż naukowo skuteczność wielu z tych dodatków w kawie nie jest pewna, trend „zdrowej kawy” zyskał sporą niszę odbiorców.

• Alternatywy mleka i kawy wegańskie: Wielkim trendem ostatnich lat jest przejście na mleka roślinne do kawy. Kawiarnie prześcigają się w oferowaniu mleka owsianego, migdałowego, sojowego, kokosowego czy nawet z grochu. Szczególnie mleko owsiane (np. Oatly) zdobyło serca baristów, bo świetnie się pieni i ma neutralny smak. Coraz więcej sieci (Starbucks, Costa) nie dolicza już opłat za mleko roślinne, co pokazuje normalizację tego trendu. Wynika to zarówno z preferencji dietetycznych (wege, bez laktozy), jak i ekologicznych (mleko krowie ma większy ślad węglowy). Wraz z tym rozwija się segment wegańskich syropów, polew i dodatków – tak, by cały kawowy deser (jak pumpkin spice latte z bitą śmietaną) mógł być w 100% roślinny. Nawet klasyczna bita śmietana doczekała się roślinnych odpowiedników z mleka kokosowego, stosowanych w kawiarniach.

• Smakowe innowacje i sezonowe hity: Co roku pojawiają się nowe smaki i kompozycje kawowe, często zapoczątkowane jako sezonowe propozycje, a potem kopiowane szeroko. Najbardziej znanym przykładem jest Pumpkin Spice Latte (dyniowa latte z przyprawami), którą Starbucks wprowadził w 2003 – dziś to niemal memiczny symbol jesieni w kulturze anglosaskiej. Inne trendy smakowe to słone karmel, syropy orzechowe (np. orzech laskowy), nutella latte czy ostatnio smaki kwiatowe (lawendowe latte, kawa różana). W kawiarniach specialty widuje się toniki espresso z cytrusami (np. z dodatkiem puree z yuzu w Japonii). Podczas pandemii w 2020 viralowym trendem stała się Dalgona coffee – ubi